فصلنامه پیک نور (علوم انسانی)
سال یکم شماره 4 (زمستان 1382)

میرزا عبدالغفار نجم الدوله؛ از فرهیختگان و رجال دوره ناصرالدین شاه قاجار است. وی علاوه بر آنکه از تحصیلکردگان و سپس معلمان دارالفنون بود بر علوم قدیم، به ویژه ریاضیات، تلسط کافی داشت. در این مقاله علاوه بر زندگی نامه میرزا عبدالغفار نجم الدوله، به عنوان شخصیتی فرهنگی، به آثار او که از زمره اولین آثار تالیف شده در زمینه جغرافیاست - و نیز تصحیحات ادبی می پردازیم.
علاوه بر این، مولف به سفر نجم الدوله به اهواز جهت بستن سد بر روی رودخانه کارون و اهمیت این اقدام و تاثیر آن بر تاریخ و جغرافیای آن منطقه می پردازد. ذکر اسناد تاریخی دست اول همچون فرمان ناصرالدین شاه به نجم الدوله و نیز انعکاس سفر او در میان اقران از نکات مهم مطرح شده در این مقاله است.

امروزه مطالعات ژئومورفولوژی پایه و اساس بررسی های منابع طبیعی هستند. در این تحقیق سعی شده است که واحدها و پدیده های عمده ژئومورفولوژی در جنوب چهار محال و بختیاری شناسایی، تفکیک و مشخص شوند. این واحدها شامل 1. کوهستانها؛ 2. تپه ماهورها (تپه ماهورهای سنگی و تپه ماهورهای آبرفتی 3. دشتهای آبرفیتی هستند. که به وضوح آثار انواع مختلف فرسایش را نشان می دهند. ریزش، واریزه و زمین لغزه از جمله حرکات توده ای بر روی دامنه کوه های منطقه به شمار می روند...

مقاله جنبشهای ایرانیان در زمان بنی عباس به بررسی مهمترین جنبشهایی که ایرانیان در برپایی آنان در دوره بنی عباس دخیل بودند، می پردازد. در بخش دوم این مقاله، جنبشهای خرم دینان و بابک خرم دین، شورش مازیار بررسی می شوند. در ذیل هر عنوان نویسنده به احوال و افکار رهبر جنبش و ظهور اجتماعی - تاریخی آن می پردازد. در این مقاله، به ویژه بر نقش ایرانیان شیعه در جنبشهای تاریخی تاکید شده است.

بدر چاچی از شاعران قرن هشتم هجری و از پیروان توانای سبک خاقانی است که تاکنون شعر او چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در این مقاله پس از معرفی اجمالی شاعر و بیان موقعیت او در نزد ادیبان پارسی گوی هند، مضامین شعر و شیوه شاعری وی مورد بحث قرار خواهد گرفت و در پایان نیز برخی از ویژگی های کم کاربرد شعر او ارائه خواهد شد.

در این نوشتار، حالات مختلف خرید با اجراه مقایسه شده عوامل موثر در تصمیم گیری و انتخاب آنها به دقت تجزیه و تحلیل و بررسی می گردد. در این زمینه از عواملی همچون خروج نقدینگی، اثر روش ظرفیت استقراض، احتمال خطر ناشی از نابابی و از مدافتادگی، فسخ اجاره و امان تخصیص وجوه برای مصارف سودآور بحث شده است. از سوی دیگر، جهت انجام مقایسه ای دقیقتر، پس از تشریح تامین مالی از طریق استقراض به توضیح تامین مالی از طریق خرید اقساطی پرداخته شده و دو نمونه معمول آن یعنی «قرارداد فروش مشروط» و «رهن اموال شخصی» توضیح داده شده اند. عوامل موثر در تصمیمات اجاره - خرید نظیر گردش وجوه، عامل مالیات، حذف هزینه های عملیات، ارزش اسقاط، ارزش فعلی و دیگر مسائل مرتبط با موضوع مورد بررسی قرار گرفته است.

هجرت در فرهنگ اجتماعی اسلام جایگاه ویژه ی دارد. آیات قرآن و سیره عملی رسول گرامی اسلام (ص) بیانگر تاثیر شگرف این پدیده اجتماعی در ساختار جامعه اسلامی هستند. چه بسا که به یک نگرش سطحی هجرت رهایی از فشار موجود بر جامعه و ستم حاکم بر آن قلمداد شود، اما از منظری دیگر در می یابیم که هر چند هجرت کاهش فشار اجتماعی می شود، ولی آنچه فراتر از آن وجود می یابد. لذا در این نگرش، هجرت صرفا فرار از وضع موجود نیست بلکه حرکتی به سوی جامعه ای متعالی است که پیوند نزدیک با تمدن اسلامی پیدا می کند...

این پژوهش شامل برسی کمی و کیفی پرونده 250 نفر از معتادان به شیوه توصیفی است. این معتادان برای ترک به مرکز معتادان خود معرف مراجعه کرده بودند و پژوهشگر بیشاز دو سال در امر درمان آنان مشارکت داشته است. این پژوهش نشان داد که یازده عامل در اعتیاد این افراد دخالت داشته است و در این میان دو موضوع از اهمیت بسیار برخوردارند: 1) اکثر مبتلایان به اعتیاد در دوره نوجوانی یا اوایل جوانی به مصرف مواد پرداخته اند، 2) تقریبا همه افراد مورد مطالعه هیچ شناخت صحیح و علمی از ویژگی های مواد مخدر، اعتیاد و فرایند معتادشدن نداشته اند. آگاهی از این دو عامل می تواند در ارائه راهکارهای دقیق برای پیشگیری از اعتیاد بسیار موثر افتد.

تحولات جدید در عرصه نشر و ویرایش عنوان سخنرانی عبدالحسین آذرنگ است که سال گذشته در دانشگاه پیام نور ایراد شد. از آنجا که این سخنرانی غنی حاوی نکاتی نو و بدیع در حوزه مطالعات نشر و ویرایش، به ویژه نشر جدید (الکترونیک) و تعامل آن در نظام آموزش از راه دور است، در این شماره از پیک نور درج می شود.
در این سخنرانی مبانی نظری نشر الکترونیک و تحولات ناشی از فناوری در حوزه های مختلف ویرایش، اعم از ویرایش صوری، ویرایش استنادی یا استشهادی، ویرایش هنری، مطرح و انواع مختلف نشر الکترونیک...